Samen een duurzaam statement maken: van houten gevels tot CO-reductie in de Bouwmeesterbuurt

Duurzaamheid op basis van ‘no regret’ in de breedste zin van het woord stond centraal bij de renovatie van de Bouwmeesterbuurt in Almere. Van het toepassen van energiemaatregelen en de reductie van CO2-uitstoot tot circulair materiaalgebruik en het investeren in samenwerking. Debby van Kraaij, adjunct-directeur voorbereiding bij Dura Vermeer Renovatie Midden West en Mariska Diks, manager realisatie woningverbetering bij Ymere, blikken samen terug op een succesvol project: “We hebben de wijk weer toekomstbestendig gemaakt”. 

De Bouwmeesterbuurt – een woonwijk gebouwd in de jaren ’80 – is ruim opgezet met veel groen. Dat de buurt, die wordt gekenmerkt door Scandinavische architectuur en het daarbij horende kleurrijke houtgebruik, toe was aan een onderhoudsbeurt, was Ymere bekend. Maar hoe die opknapbeurt er precies uit moest zien niet. “We dragen niet meer, zoals van oudsher, een uitvraag over aan een aannemer. We vormen samen het plan met onze co-makers”, licht Mariska Diks namens de woningcorporatie toe. “We werken op strategisch niveau samen met co-makers die we vanaf het allereerste moment betrekken bij onze projecten, zodat we in open dialoog met elkaar de beste afwegingen kunnen maken.” Ymere wist dat de onderhoudsbehoefte in de Bouwmeesterbuurt kansen bood voor verduurzaming, maar de manier waarop werd in een uitgebreid samenwerkingstraject van zo’n anderhalf jaar aan de hand van harde en zachte project-KPI’s met Dura Vermeer ingevuld.  

Zo is mede door de aandacht van Dura Vermeer voor - zoals adjunct-directeur Debby van Kraaij het noemt - de ‘zachte kant’ van de bouw, de keuze gemaakt voor nieuwe gevels van hout. “Vaak krijgen we een tender met materialen en kleuren, maar nu hadden we de kans om samen met de architect, Her Architecten, te onderzoeken wat het beste was naast de voor de hand liggende keus voor kunststof.” Een afweging die voor Dura Vermeer over meer dan alleen (kosten)technische eigenschappen gaat: “Vanuit onze Net Zero-strategie, waarmee we toewerken naar nul CO2-uitstoot in 2050, werken we zoveel mogelijk met biobased materialen. We waren dan ook gemotiveerd om de karakteristiek gevels in de Bouwmeesterbuurt wederom in hout uit te voeren.”  

Maar dit moest natuurlijk ook aansluiten bij de doelen van de opdrachtgever. “Dankzij het uitgebreide samenwerkingstraject met Ymere en onze meerjarige samenwerking konden we op elk vlak de meest optimale afweging maken”, licht de adjunct-directeur toe. “We kennen elkaar en elkaars duurzaamheidsambities en doelen goed. Onze rol als hoofdaannemer is heel anders geworden en dat is mooi. Vanaf de voorbereiding zijn we betrokken en zo hebben we steeds meer grip op het ontwerp. Daardoor heb je ook invloed op de materiaalkeuze. Het is uiteindelijk een optelsom van maatregelen die we moeten nemen.”

Impuls 

Uit onderzoek van Her Architecten kwam uiteindelijk een speciaal type hout naar voren dat zowel voldeed aan de onderhoudswensen en esthetiek van Ymere als aan de duurzaamheidsambities van beide partijen. Mariska: “Onze duurzaamheidsambities zijn inmiddels groter én ingebed in onze strategie rondom het thema De Duurzame Stad. Maar in de tijd van de planvorming voor de Bouwmeesterbuurt waren onze ambities voornamelijk gericht op het verbeteren en verduurzamen van de woningen en het betaalbaar houden van onze woningen voor huurders.” Volgens de manager realisatie woningverbetering is de focus op ‘zachtere’ bijvangsten als CO2-reductie door materiaalkeuze het resultaat van de samenwerking van het projectteam Ymere-Dura Vermeer. “Het zijn keuzes die niet direct te vertalen zijn naar harde KPI’s, maar wel degelijk resultaat bieden op de lange termijn.” Op zowel dit proces als het resultaat zijn beiden partijen trots. 

Oog op de toekomst 

De aandacht voor duurzaamheid ging verder dan de keuze voor hout alleen. In samenwerking met Timmerfabriek Neede wordt voor elk nieuw houten kozijn dat in de Bouwmeesterbuurt wordt geplaatst, ergens in Nederland door Staatsbosbeheer een boom geplant. Een afweging waarmee het jaarlijkse elektraverbruik van ruim zeventienhonderd huishoudens aan CO2 wordt gecompenseerd. “We sturen als bouwer echt op CO2-reductie omdat we daadwerkelijk een grote impact kunnen maken”, benadrukt Debby. “Geld en planning zijn in alle projecten nog steeds belangrijk om het bouwproces beheersbaar en betaalbaar te houden maar gelukkig krijgen echte duurzame en toekomstgerichte oplossingen ook steeds meer prioriteit. Door een generatie verder te denken dragen we niet alleen bij aan betere wijken maar ook aan een betere planeet; het Goede Doen.”  

Mariska knikt instemmend: “We moeten onze krachten bundelen als we de klimaatdoelen willen halen. We hebben zelf ook samengewerkt met de Hogeschool Amsterdam om te onderzoeken hoe circulariteit ten goede kan komen van onze bewoners.” 

Verduurzamingsslag 

In de Bouwmeesterbuurt zijn de bewoners van de 254 eengezinswoningen er in ieder geval qua wooncomfort en betaalbaarheid van de energierekening al flink op vooruit gegaan. Hun kenmerkende jaren ’80 woningen zijn sinds januari 2023 onder meer door de nieuwe gevelisolatie en deur- en raamkozijnen geüpgraded van gemiddeld energielabel C naar een energielabel A. “We hebben de eerste noodzakelijke stappen gezet richting de energietransitie”, vertelt Mariska. De manager van Ymere vertelt dat ze trots is wanneer ze door de wijk rijdt. “Het is gaaf de hele wijk in een nieuw jasje te zien. Maar wat we in de Bouwmeesterbuurt doen beslaat zoveel meer dan het opknappen van een buurt. Als ik in de keet ben, zie ik ook hoe onze teams naar elkaar zijn toegegroeid. Hoe na een ferme inhoudelijke discussie er ook weer een lolletje wordt gemaakt. Hoe het vertrouwen van de huurders richting ons als corporatie is toegenomen nu ze ervaren dat wij het beste met hen en hun omgeving voor hebben. De hele leefbaarheid heeft een impuls gekregen. Ik ben zowel met het resultaat als de samenwerking heel blij.”  

Een succes dat naar meer smaakt: “Na een tussentijdse evaluatie zetten we onze rol als co-maker op het gebied van grootschalige renovatieprojecten en sloop-nieuwbouw met toewijding en veel plezier voort”, vertelt Debby tevreden. “Mijn streven is dat we vanuit gelijkwaardigheid en in verbinding met elkaar samen afwegingen durven blijven maken die zowel de belangen van onze opdrachtgevers en de bewoners als die van de planeet behartigen. Net als in de Bouwmeesterbuurt.”